ANAYASA MAHKEMESİ BİREYSEL BAŞVURU NASIL YAPILIR

Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvurunun ne şekilde yapılacağı teferruatlı olarak Anayasa Mahkemesi İçtüzüğünde teferruatlıca belirtilmiştir.

Anayasa Mahkemesine yapılan bireysel başvuruların ilk inceleme aşamasında 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun ve Anayasa Mahkemesi İçtüzüğünde belirtildiği şekilde yapılıp yapılmadığının tespiti yapılmaktadır. Başvuruda mevzuatta belirtilen şartlardan bir eksiklik tespiti yapıldığında başvurucuya tebligatla bilgi verilmekte ve bu eksikliklerin verilen on beş (15) günlük sürede giderilmesi talep edilmektedir.

Bilhassa yapılan bireysel başvuruların AYM İçtüzüğü ekinde bulunan başvuru formu ile Türkçe yapılması gerekmektedir.

Başvuru formunda bulunması gerekli bilgiler şu şekildedir; başvuruda bulunanın Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası, adı, soyadı, uyruğu, cinsiyeti, doğum tarihi ve doğum yeri, mesleği ve adresi, mail adresi ve telefon numarası; eğer başvuruda bulunan tüzel kişi ise tüzel kişiliğin unvanı, adresi ve tüzel kişiliği temsile yetkili kişinin kimlik bilgisi, mail adresi, telefon numarası bilgileri bulunmalıdır. Bu bilgilerle beraber eğer başvurucunun kanuni temsilcisi veya avukatı var ise avukatı veya kanuni temsilcisinin adı, adresi, mail adresi ve telefonu (avukat için baro sicil no) nun yazılması gerekmektedir.

Başvurucunun iddia ettiği ihlale sebep olan yargı kararı-kamusal işleme ilişkin olaylar tarih sıralamasına göre kısa bir şekilde yazılarak hak ihlalini netice veren hususlarla alakalı bilgi başvuru formuna yazılmalıdır.

Başvuru formunda başvurucunun kamunun hangi eylemi ihmali veya işleminden zarar gördüğünün açık bir şekilde ifade edilmesi gerekmektedir. Başvuruya konu süreç özetlenmeli ve bireysel başvuru kapsamına giren hangi hakların ihlal edildiği, ihlale ilişkin deliller ve izahlar kısaca başvuru formuna yazılmalıdır.

Bireysel başvurunun süresinde yapılması şarttır. Başvuru süresinde yapılamamış ise geçerli mazeretin başvuru formunda belirtilmesi ve mazeretle ilgili belgelerin eklenmesi gerekmektedir.

Başvurucunun Anayasa Mahkemesinde devam eden başvurusu varsa bu başvurunun numarası forma yazılmalıdır. Başvurucu açık kimlik bilgilerinin gizli tutulmasını talep edebilir. Bu hususun ve gerekçesinin formda belirtilmesi gerekir.

Son olarak başvurucunun veya kanuni temsilcisinin yahut avukatının imzasının formda bulunması gerekmektedir.

Başvuru formu ekinde sunulması gereken evrakları başvurucu tarafından ulaşılamaması halinde bu evraklara ulaşılamamasının nedenlerinin belirtilmesi gerekir. Anayasa Mahkemesi bu evrakları ilgili kurumlardan ve kişilerden isteyebilmektedir. Ayrıca Anayasa Mahkemesi UYAP aracılığı ile ilgili dosyalara ve evraklara ulaşıp UYAP sistemi üzerinden inceleyebilmektedir.

Başvuruda bulunan, başvuru formuna eklediği evrakları, tarih sırasına göre numara vererek sıralamalı ve hazırladığı dizi pusulasında belirtmelidir.

Kanun ve İçtüzüğe uygun şekilde başvuru formu hazırlanmaz ve ekler sunulmazsa eksikliklerin giderilmesi için başvurucuya on beş (15) gün kesin süre verilir. Bu sürede eksiklikler giderilmezse Anayasa Mahkemesi tarafından başvuru hakkında idari ret kararı verilir.

Maddi imkanı bulunmayan başvurucular adli yardım talebinde bulunabilirler. Adli yardım talebi hakkında karar komisyonlar veya bölümler tarafından verilir.

Anayasa Mahkemesine teslim edilen başvuruya ilişkin evraklar Komisyonlar başraportörünün gözetiminde Bireysel Başvuru Müdürlüğü personeli tarafından numara verilerek başvuru numarası verilir. Evraklar UYAP sistemine taranır, fiziki olarak da bir dosya oluşturulur. Başvuru dosyası ilgili raportör tarafından incelenmek üzere tevzi edilir.

Bireysel Başvuru Müdürlüğü tarafından başvuru numarası verilip evrakları UYAP sistemine taranan dosya yine UYAP sistemi üzerinden otomatik olarak tevzi edilir. Konusu ve tarafları aynı olan başvurular önce kaydedilen dosyada birleştirilirler.

Bireysel başvurular, başvurunun Anayasa Mahkemesine geliş tarihi sırasına göre incelenir ve bu sıraya göre karar verilir. Bu husus genel olarak gözetilmekle birlikte konu cihetiyle önemli ve acil olan başvurular için farklı bir sıralama yapılabilir.

Anayasa Mahkemesi bütün kurum ve kişilerle yazışmalar yaparak her türlü bilgi ve belgeleri isteyebilir. İlgili kişi ve kamu çalışanlarını bilgilerine başvurmak üzere çağırabilir. Eğer istenilen bilgi ve belgeler gönderilmez ve ilgili kişi ve kamu çalışanları mahkemeye gelmekten kaçınırlarsa, bu durum mahkeme tarafından değerlendirilerek karar verilir.

Anayasa Mahkemesi başvuru hakkında tedbir kararı verebilir. Başvurucu, tehlike altında bulunduğunu, yaşamının tehdit altında olduğunu, maddi ve manevi zarara uğrayabileceğini belirterek tedbir talebinde bulunabilir. Tedbir kararı resen verilebileceği gibi başvurucunun talebi üzerine de verilebilir. Tedbir kararı verildiğinde ilgili kişi ve kuruma karar ivedilikle bildirilir ve kararda belirtilen hususun yerine getirilmesi istenir.

Bölümler tarafından konuca birbirine benzer başvurular hakkında topluca karar verilebilir.

Başvuruyu inceleyen Bölüm, ihlal kararı verir ve bu ihlalin bir mahkeme tarafından verilen karardan kaynaklandığını tespit ederse; ivedi olarak ihlali ve ihlalin sonuçlarının ortadan kaldırılarak başvurucunun yeniden yargılamasının yapılması için başvuru dosyasını ilgili mahkemeye gönderir. İlgili mahkeme Anayasa Mahkemesinin bu kararına istinaden ivedilikle yeniden yargılama yapar.

Bölüm tarafından ihlal kararı verildiğinde yeniden yargılama yapılmasının başvurucu yönünden hukuki bir yarar kazandırmayacağı anlaşıldığında uygun bir tazminata hükmedilebilir. Tazminatın miktarını Bölüm belirleyebileceği gibi genel mahkemelerde tazminat davası açılması hususunu kararında belirtebilir.

Yukarıda genel olarak belirtildiği üzere Anayasa Mahkemesine yapılan bireysel başvuruların kanunda ve mahkemenin içtüzüğünde belirtilen hususlar dikkate alınarak hazırlanması ve yapılması önem arz etmektedir. Kanun ve İçtüzük dikkate alınmadan hazırlanan ve yapılan başvuruların reddedilmesi durumu ile karşı karşıya kalınabilir.