ANAYASA MAHKEMESİ BİREYSEL BAŞVURU

Türkiye Cumhuriyet Anayasası’nın 148. Maddesi ile bireysel başvurular hakkında karar verme yetkisi Anayasa Mahkemesine verilmiştir. Bu hususta Anayasanın 148. Maddesinin bireysel başvuruya ilişkin kısmı şu şekildedir. “Anayasa Mahkemesi, kanunların, kanun hükmünde kararnamelerin ve Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün Anayasaya şekil ve esas bakımlarından uygunluğunu denetler ve bireysel başvuruları karar bağlar.”

Bireysel Başvuru hakkı, bireysel başvuru hakkına sahip olanlar, bireysel başvuru usulü, bireysel başvuruların kabul edilebilirlik şartları ve incelenmesi, esas hakkında inceleme ve bireysel başvuruya ilişkin kararlar, başvuru hakkının kötüye kullanılması hususları 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un 45, 46, 47, 48, 49, 50 ve 51 Maddelerinde ele alınmıştır. Bu Kanun’un 1. maddesine göre, Anayasa Mahkemesine yapılacak olan bireysel başvurular 6216 sayılı kanun ve Mahkeme İçtüzüğüne uygun bir şekilde yapılmalıdır. Bireysel başvuru formu ve evrakların gönderilmesi ise başvurucu veya temsilcisi yurt dışında ise yurtdışı temsilcilikleri vasıtasıyla, yurt içinde ise mahkemeler aracılığı ile ya da doğrudan Anayasa Mahkemesine yapılması gerekmektedir. Bireysel başvurular harca tabidir. Başvuru harcı başvuru formu ve eklerinin teslim edildiği mercide ödenebilir.

Bireysel başvuru formundaki bilgilerin eksiksiz doldurulması çok önemlidir. Öncelikle başvurucunun ve temsilcisinin kimlik bilgileri, adres bilgileri, başvurucunun ihlal edildiğini iddia ettiği özgürlük ve hakkının dikkatle yazılması, bu hakların isnat edildiği Anayasa maddelerinin, olağan kanun yollarının tüketildiğine dair işlemlerin, iddia edilen ihlallerin ne şekilde ihlal edildiğinin, başvuru yolu öngörülmüş ise başvuru yollarının tüketildiğinin, başvuru yolu öngörülmemiş ise hak ihlalinin başvurucu tarafından öğrenildiği tarihin ve başvurucunun uğramış olduğu maddi ve manevi zararların hassasiyetle başvuru formuna yazılması gerekmektedir. Bireysel Başvuru formuna başvuru harcının ödendiğine dair dekont veya belgenin, hak ihlaline sebep olan karar veya işlemlere ait evrakların bir örneğinin eklenmesi şarttır. Evrakların aslı da eklenebilir ancak Anayasa Mahkemesi bireysel başvuruya ilişkin kararı verdikten bir yıl sonra evrakları imha ettiğinden evrakların aslından ziyade örneklerinin eklenmesi evrak asıllarının imha edilmesinin önüne geçmek açısından daha isabetli olacaktır. Anayasa Mahkemesi gerekli gördüğü takdirde evrak asıllarını mahkemelerden veya başvurucudan isteyebilmektedir.

Bireysel Başvuru yapan başvurucuyu temsil eden bir avukat varsa, avukata ait vekaletnamenin de başvuru formu ekinde Anayasa Mahkemesine sunulması gerekir.

Yapılan bireysel başvuru hakkında kabul edilemezlik kararı verilmemesi için başvurunun süresi içinde yapılması ehemmiyet arz etmektedir. Başvurucu, başvuru yollarının tüketildiği tarihten itibaren veya başvuru yolu öngörülmemişse ihlali öğrendiği tarihten itibaren otuz (30) gün içinde Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruda bulunması gerekir. Otuz (30) gün süre geçtikten sonra yapılan başvurular için haklı bir mazeretin sunulması gerekmektedir. Bu süre ise mazeretin kalktığı tarihten itibaren on beş (15) gündür. Mazeretin ortadan kalktığı tarih itibariyle on beş (15)gün içinde mazeretle ilgili evrakların başvuru formu ile birlikte Anayasa Mahkemesine sunulmalıdır. Mahkeme bireysel başvuru dosyasını incelemeden önce bu mazeretin geçerli bir mazeret olup olmadığını karara bağlar. Eğer mazeret kabul edilirse başvuru dosyası incelenmeye devam edilir.

Bireysel başvuru evraklarında bir eksiklik tespit edilirse bu eksikliğin giderilmesi için başvurucuya bu eksikliğin giderilmesi için Bireysel Başvuru Müdürlüğü tarafından eksikliğin giderilmesi müzekkeresi gönderilir. Bu müzekkerede eksikliklerin on beş(15) gün içinde giderilerek başvuru dosyasına gönderilmesi istenilir. Eğer bu sürede geçerli bir mazeret olmadan eksiklikler giderilmezse yapılan bireysel başvurun reddine karar verileceği tebliğ edilir.

Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvurunun ne şekilde yapılacağı teferruatlı olarak Anayasa Mahkemesi İçtüzüğünde teferruatlıca belirtilmiştir. Bir sonraki makalemizde İçtüzük yönüyle bireysel başvuruyu el alacağız.